Ove godine će se u periodu od 18-23. januara održati 33. Sandens Filmski Festival (Sundance Film Festival) koji se od samog početka osnivanja, pa do današnjih dana, rukovodio idejom davanja šansi talentovanim rediteljima za koje Holivud nije imao sluha. Tim povodom podsetimo se opšte istorije ovog najznačajnijeg američkog filmskog festivala koji je je odavno prešao granice svog matičnog podneblja i postao potencijalno otkrivalište budućih svetski priznatih stvaraoca iz svih delova sveta. Period od kraja 60-ih godina 20-og veka, pa do sredine 70-ih godina je bio praćen usponom američkog nezavisnog filma. Naravno, svaki uspon u jednom trenutku ulazi u fazu svog pada, i ono što je u nekom periodu bilo avangardno, šokantno, ili neprimereno vladajućim ideološkim okvirima društva postaje komercijalni mejnstrim (pri čemu to nikako ne znači da i ova kategorija uvek ima loš predznak). Velika glumačka zvezda, Robert Redford, koji je iza sebe već imao postignut veliki uspeh u najznačajnijim ostvarenjima tog perioda (“Butch Cassidy and the Sundance Kid”, “The Sting”, “Three Days of the Condor”, “All the President’s Men “) je uvideo potrebu o ponovnom oživljavanju nezavisnog filma. 1980. god., sa grupom prijatelja osniva u planinama Jute, u Park Sitiju, filmski institut daleko od Holivuda. Filmski institut je u početku bio poznat po svojoj “June” laboratoriji koja je imala za cilj da drži radionice talentovanim i nepoznatim rediteljima uz stručnu pomoć profesionalaca iz Holivuda. Prva radionica je održana 1981. god. i među prvim predavačima su bila poznata filmska imena, kao što su, Sidni Polak i Karl Malden. Zapravo, pre Sandens Filmskog Festivala, ovaj naziv se odnosio na filmski institut koji je nazvan po Redfordovoj ulozi u filmu “Butch Cassidy and the Sundance Kid”. Prvi zapaženi uspeh, institut postiže 1983. god. ostvarenjem “El Norte” nominovanog za Oskara za najbolji scenario. Institut 1985. god. počinje sa prikazivanjem filmova, i te godine debituju braća Koen svojim niskobudžetnim post noarom “Blood Simple”. Zvanično, Sandens filmski institut započinje svoj festivalski put 1986. god. i to je prvi održan Sandens Filmski Festival. Sandens je vrlo brzo otpočeo turneju i svoje filmove odveo u Kinu i Japan stalno povećavajući broj učesnika u kategoriji stranog i dokumentarnog filma. Festival je još jednom pružio šansu, tada nepoznatom, a danas naširoko poznatom nezavisnom stvaraocu, Stiven Soderbergu, koji 1989. god. dobija Nagradu publike za njegov prvi igrani film, “Sex, Lies, and Videotape”. Soderbergov uspeh se ovde ne zaustavlja i iste godine film dobija Zlatnu palmu, najprestižniju nagradu Kanskog festivala. U kasnijim godinama, Sandens je nastavljao da prepoznaje buduće značajne sineaste i kroz njegovu festivalsku lupu su, kao prvo, prošla današnja svetski poznata rediteljska imena među kojima spadaju i Kventin Tarantino, Robert Rodrigez, Daren Aronofski. Interesantno je da Sandens koji već decenijama predstavlja neku vrstu alternative Američkoj akademiji za film, takođe ima svoju alternativu u festivalskom svetu. U pitanju je “Slamdance Film Festival”, koji takođe prikazuje niskobudžetna ostvarenja nezavisnih reditelja. Jedno od današnjih mega rediteljskih imena kojima je Slamdance bio odskočna daska je i Kristofer Nolan sa svojim filmskim prvencem “Following”.
About the Author
