Pre nego što uopšte dam prikaz ovog, uslovno rečeno, niskobudžetnog
horora snimljenog sa očigledno krajnje skromnim sredstvima, treba reći da mi je privukao pažnju, ne toliko po zapletu, koliko po tehničko estetskim intervencijama koje prilično dobro rešavaju, u većem delu filma, jednostavnu hermetsku dramaturgiju.
Naime, dr Ernest Habs i njegov asistent Džejms Lesko odlaze u Arizonu da bi ispitali šta je uzrokovalu biološku neravnotežu u tom području. U tu svrhu izgrađuju privremenu laboratoriju i vrlo brzo dolaze do saznanja da je populacija mrava postala dominantna, pošto je uspela da istrebi sve druge insekte koji se hrane njima. Da cela situacija nije toliko bezazlena, potvrđuje i ponašnje mrava koje pokazuje neočekivano visok stepen inteligencije u strategiji osvajanja teritorije kojoj na putu stoji samo jedan ravnopravni protivnik-čovek!
“PHASE IV” kao podžanr katastrofe (invazija insekata) je bio samo još jedan od filmova pridodat tadašnjem žanrovskom trendu. Međutim, za razliku od sličnih filmova, koji svoje idejne korene vuku još od 50-ih godina 20-og veka u kojima su insekti uglavnom prikazivani kao proizvod radijacije u obliku džinovskih mutiranih čudovišta (Tarantula, Them!), “PHASE IV” ovu vrstu strahova spušta na mikro nivo odakle opasnost nevidljivo tinja do konačnog uništenja. Dakle, glavnu ulogu neprijatelja čovečanstva igraju pravi mravi bez filmskih trikova, prethodno snimani u stvarnom prirodnom okruženju, a onda uz iznenađujuće dobru montažu skoro stereoskopski preneti na filmsko platno. Ako je filmska ekipa u nečem uspela, onda je to utisak da se kroz niz montažnih krupnih planova mrava zaista stiče utisak da ova populacija deluje inteligentno i razumski preteće. U tu svrhu si pridodati i naučno fantastični momenti u kojima mravi manipulišu sunčevom energijom, prave zamke za ljude i sl. Kroz ceo film, u kome je naracija najbliža nekom naučnom dokumentarcu, prodire atmosfera mističnog, prikazana kroz prožimanje psihodelično kvazidokumentarističkih stilova. Ovo bi ujedno bili i glavni aduti zbog čega bi ovaj film mogao da bude vredan pažnje i zanimljiv za gledanje.
“PHASE IV” zasigurno ne spada u remek dela žanra, a ne može se reći da ima i kultni status, već daleko više pripada redu filmskih kurioziteta čija neobičnost i osobenost može biti zanimljiva malom krugu filmofila. Prema tome, “PHASE IV” pre svega treba doživeti kao jednu nepretencioznu eksperimentalnu minijaturu negde na granici sa fiktivnim dokumentarcem.
