Review
Pepeo vremena jedan od naslova koji je ostavio specifičan trag u kontekstu filmografije Vong Kar Vaja. Sniman u periodu nakon Dana opasnog življenja, ujedno je suodgovorni krivac za nastanak Čongking ekspresa, dramske misterije koja je poslužila Vaju kao svojevrsni kreativni ventil, zarad teške i problematične produkcije Pepela vremena.
Iako baziran na romanu Luisa Ča, Legenda o kondorskim herojima, adaptacijsku liniju treba sagledati u okvirima radikalne postmodernističke intervencije, kojoj u konačnici ostaje tek nekoliko fikcionalnih dodira sa predloškom, poput vuksija elemenata ili radnje smještene za vrijeme dinastije Song.
Centralni lik, ali i dominantni pripovjedni mehanizam filma jeste Oujang Feng (Lesli Čeng), nekadašnji mačevalac, sada povučeni posrednik između lutajućih mačevalaca i zainteresovanih klijenata. Nastanjen u svom izolovanom pustinjskom domu, Feng dolazi u doticaj sa različitim karakterima, kroz čije sudbinske fragmente iznosi autorefleksivna promišljanja. Osnovni narativni raspon proteže se između dva proljeća, u kome svako godišnje doba predstavlja blažu kohezivnu cjelinu, sa više ili manje poveznica.
Kroz lik Fenga ispitivaju se raznovrsne emotivne i etičke dileme. On je odmjerena i zatvorena osobnost, manipulativnih sklonosti, koja u samotnjačkoj opredijeljenosti pokušava napraviti čahuru unutrašnjih razvalina. Iz tog razloga, likovi se koriste kao simbolički okidač Fengovih nutarnjim morama. Kako pripovjedni tok napreduje, tako se korelativna tragičnost ličnosti sve više ispoljava.
Huang Jaoši (Toni Leung Ka Faj) je Fengov praktični prijatelj, cirkularna pojava, koja svakog proljeća posjećuje Fengov dom. Za razliku od Fenga, on svoje traume ne može kontrolisati i akumulirati, te kao takav oblikuje određeni stup prema kojem se Feng odupire suprotnim pravcem. Jaoši je emocionalni vampir, utvara samotnjačkog mačevaoca. Njihovo prijateljstvo prekida se onog trenutka kada izolacija postaje jedini etičan odabir.
Murong Jang / Murong Jing (Brižit Lin), transgenderski dvojnik skriven unutar samodestruktivne jednine. Fengova razotkrivena istovjetna pozicija. Njena patološka opsjednutost Jaošijem, otkriva Fengove krhotine fatalne opsesivnosti izgubljenom ženom, te ujedno njegovu nemogućnost emocionalne komunikacije.
Hong Čikung (Džeki Čeng), idealistični mačevalac. Dio onoga što Feng nije, i dio onoga što je nekada mogao biti. Fengov zapisnik nenadoknadivog, aluzija njegovog neizbježnog uništenja u isključenosti i hladnoći.
Slijepi Mačevalac (Toni Leung Čiju Vaj), Fengov saputnik u tragici ega. Njegova potraga za ženom koju neće vidjeti korespondira sa Fengovim zanesenošću sjećanjima izgubljenog.
Glumačka postava našla se na zahtjevnom terenu po pitanju tumačenja likova. Ponajbolji dojam ostavlja Kaj Fe, u ulozi mačevaoca mučena turobnim sjećanjima koja se postojano raspadaju kroz njegov razvoj. Sa ženske strane, vrijedilo bi istaknuti Karinu Lau, u ulozi Breskvinog Cvijeta, žene zarobljene između dva muškarca razapeta u procjepu namjene. Najproblematičnija izvedba tiče se Brižit Lin, koja je dobila ujedno najteži zadatak, ako se uzme u razmatranje kompleksnost dvojnosti njenog karaktera. U pokušajima da se izbori sa naglim emotivnim promjenama lika, Lin se često zna pogubiti u prevrtljivosti vlastite uloge. Lesli Čeng u ulozi Fenga obavlja solidan posao, mada ostajući u sjenci ostalih izvedbi.
Konceptni labirint kojeg povlači svaki od likova, uokviren je u mreži međusobnih tendencija, Bez obzira što se Pepeo vremena povremeno gubi u promašenoj emocionalnoj patetici, taj idejni sistem karakterizacije održava stanje uspješne cjeline. Ovo se ponajprije može pripisati većinski efikasnoj vizuelnoj lirici, koja uz meditativna intelektualna posmatranja daje skladnu karakternu arhitektoniku. Iako se kadrovskoj tehnici mogu zamjeriti haotična lutanja, posebno za vrijeme akcionih scena, ona u fuziji sa izvrsno ukomponiranim fotografskim pejsažima, postavlja cijelu filmsku strukturu na čvrste noge.
Najveći problem Pepela vremena, i što pomenutu strukturu pokušava uporno srušiti, krajnje je konfuzna montaža. Toga je vjerovatno bio svjestan Vaj, pa je 2008. godine ponovo smontirao film. Ta Reduks verzija je postala odabrana arhivska verzija, dok je ona iz 90-tih, gotovo zaboravljena. Vajeva autorska revizija zapravo je skraćena u odnosu na inicijalnu montažu. Iako bi to skraćivanje u teoriji trebalo filmu dati potrebnu dinamiku, to Vaju, u ovom slučaju, nije uspjelo. Problem proizilazi iz odluke da se posluži postmodernističkim pristupom u samoj montaži, usputno eksperimentirajući sa kratkim kadrovima, vremenskim paradoksima, fragmentiranom naracijom… To je u konačnici stvorilo izrazito dinamičko rasulo u protoku filma, pri tome mu donoseći jako malo, sa eventualnim izuzetkom uspjele alegorije raspadnutog kruga, unutar narativa godišnjih doba.
Pored montaže Vaj nije bio zadovoljan niti muzikom, tako da je i ona pretrpjela promjene u Reduks verziji, opet sa prilično skromnim dometima. Originalne kompozicije Čana i Garsije sadržavale su solidan potencijal sa svojom kombinacijom kineske gudačke klasike i špageti roka. Nažalost, zvučna pozadina se utopila u nastojanjima praćenja raštimane dinamike kadrova i nepotrebne teatralnosti u pojedinim momentima.
Pepeo vremena ima problema gotovo na svim poljima filmskog jezika. Međutim, te mane ne narušavaju značajnije gustoću simboličkog tkanja kojim Vaj suštinski gradi ovaj film. Studija o kompleksnoj ličnosti Oujang Fenga, rascjepima, vremenskom ništavilu i nemogućnosti djelovanja. Sa druge strane, Pepeo vremena je istraživanje jednog destruktivnog, na momente distopijskog društvenog modela, gdje idealizam akcije uskoro dobiva svoju tačku mitske tragike u posmatranju beskonačnog vremena. Koje još uvijek prokleto prolazi…
