Review

Postoji određena pojavnost trenutka u kome pokretna slika transcendentira svoj filmski jezik i postaje materija metafizičke katarze čije mogućnosti transformacije duhovnog ustrojstva postaju bezgranične. Vong Kar Vai će vjerovatno do kraja karijere ostati obilježen svojom trenutnom i nestalnom trilogijom, koja uključuje remek djelo azijske kinematografije Divlji dani, jedan zgusnut i kompaktan film o nemogućnosti komunikacije u zatvorenim svjetovima, te Raspoloženi za ljubav, veoma uspjelo ostvarenje koje propituje emocionalnu intimizaciju na jedan suptilan i mistično obrubljen način. Ova dva naslova upravo ostvaruju ono onostrano dejstvo zaokruženosti jednog uspjelog filma. Doći kao treća karika u ovakvom nizu je uistinu nezahvalna pozicija koju 2046 preuzima na sebe. Posebno ako se uzme njegova specifičnost i riskantni elementi koji ga okružuju.

Dosadašnju trilogiju povezuje srodan fikcionalni univerzum, određeni simbolički detalji, pa i specifični narativni mehanizmi. Tematski okvir sva tri filma je skoncentrisan na neostvarenost ljubavnog spokoja između muškarca i žene, ali to je tek nagovještaj onoga što se dešava u ovim filmovima. 2046 se nalazi u jednoj paradoksalnoj poziciji kao treći dio tog slijeda. Naime Divlji dani i Raspoloženi za ljubav bili su prilično samostalna ostvarenja, koja su povezivali određeni nagoviješteni detalji i neke pripovjedne matrice. 2046 sa druge strane, djeluje kao postmodernistički osvrt na prethodne filmove neimenovanog serijala, a to se posebno odnosi na njegovu vezanost na Raspoloženi za ljubav. Ovakav Vaijev pristup će se pokazati prilično problematičnim, jer u konačnom obliku, 2046 bi više profitirao kao određena vrsta radikalnog eksperimenta u kojem bi bio direktno povezan sa svojim prethodnikom u jednu filmsku cjelinu, iako bi takav odnos tom prethodniku više izgledao parazitski nego li plodonosno.

2046 ujedno predstavlja i Vaijev rediteljski izlet u žanr naučne fantastike, sa kojim se kao scenarista par puta susreo. Kombinacija romantične drame za postmodernim SF-om zvučala je u konceptnom smislu prilično osvježavajuće, pa možda čak i racionalno s obzirom na kvalitativni pedigre prethodnika, koje je bilo jako teško nadmašiti u njihovim sferama filmske slike. Vai se u konačnom obliku odlučio za metanarativni eksperiment, u kojem glavni lik filma, Čo Mo-van (Toni Lijan) emocionalno ruinirani pisac, piše serijal naučno-fantastičnih priča prožetih erotikom, smještenih u 2046, godinu, što je ujedno broj sobe koja je odigrala značajnu ulogu u Raspoloženi za ljubav. Pisac Čo zapravo inspiraciju i ovdje pronalazi u jednoj sobi koju primijeti nakon što doprati svoju poznanicu Lulu, nekada tragičnu ženu u Divljim danima, danas sjenku nekadašnjeg karaktera i skori leš sobe 2046. Čou je potreban smještaj, te se zbog smrtnog nereda u 2046, useljava u sobu broj 2047. Centralni dio filma je skoncentrisan na prožimanje odnosa između ove dvije sobe, njihovih stanara i u konačnici inspiraciju pisanja priče 2047, koja će poslužiti kao osnovni obrazac drugoj polovini metanarativnog raspleta.     

Kao što je vidljivo iz ovih pripovjednih impresija, Vai se dosta poigrava sa narativnim elementima fikcionalnog univerzuma bitisanja njegovih likova. Glavni lik Raspoloženi za ljubav i 2046 je isti, tako da ga sada pratimo kroz svojevrsnu epilošku osnovu. Ovakvo direktno vezanje, međutim, često se pokazuje kao nezahvalno za 2046  jer često na sebe navlači komparativne paralele sa Raspoloženi za ljubav  koje ga u konačnici čine inferiornim ostvarenjem nego li što jeste, dok sa drugog aspekta, posmatrajući ga izolacijski, ne funkcioniše dovoljno samostalno da bi se sve poveznice mogle zanemariti. Toni Lijan lik pisca igra prilično neinspirativno u odnosu na prethodnika, na trenutak djelujući nezainteresovano za neku osnovnu vodilju karakterne izgradnje, što rezultuje prilično prosječnom ulogom. Problem je vjerovatno i u tome što je ovoga puta Čo jednostavno lošije napisan lik, bez one misteriozne aure i uspjelog unutrašnjeg raskola. Dobar dio filma odlazi i na propitivanje njegovog odnosa sa noćnom uposlenicom Bai Lin, koju neodmjereno i teatralno, mada zavodljivo, tumači Džang Ciji. Na sreću po kvalitet filma, 2046 je postavljen kao svojevrsna dekonstrukcija Čoove ženske opsesije Su Li-džen iz Raspoloženi za ljubav, tako da osnovna narativna postavka susreće Čoa sa različitim ženama koje na specifičan način nose disperzivne fragmente piščeve fiksacije. Ovakav pristup je u konačnici omogućilo dvije izvrsne ženske uloge: Gan Li tumači Drugu Su Li-džen, profesionalnu kockaricu iz Kambodže na koju Čo projektira ostatke one Prve, dok iz nje izbija onaj hermetični duh nemogućnosti kojem Li umješno upravlja; druga uloga koju vrijedi pohvaliti je ona od Fej Vong, koja tumači Veng Džin Van, kćerku vlasnika hotela u kojem Čo boravi, i koja posjeduje svojevrsnu auru suptilnosti koja je bila specifičan za ovaj serijal, a koja u 2046, kronično izostaje.

Osjećaj plošnosti i površnosti mnogih likova preovladavajući je u 2046. Ovo posebno postaje primjetno u prvoj polovini filma, kada dolazi do metanarativnih upliva naučnofantastičnih elemenata, koje prati erotske priče fikcionalnog univerzuma Vaijeve trilogije, a koji u ovom slučaju izgledaju kao izgubljene marionete bez dovoljno simbolički zaokružene poente, te služe većinski čisto kao funkcija pripremanja terena za razvoj druge polovine. Druga polovina metanarativnog sf obilježja, zapravo je možda i najintrigantniji dio ovog filma. Kako prva polovina tematizuje hedonističku erotiku ljudi koji su zarobljeni i zaboravljeni u 2046. godini, tako druga polovina, proizašla iz priče 2047 propituje samu prirodu 2046. godine kroz lik Taka, Japanca koji putuje vozom u 2046. godinu kako bi pronašao odgovor o nemogućim emocijama prema ženi. Tak tako postaje Čoova autorska refleksija, što Vaiju zapravo nudi zanimljiv mehanizam propitivanja vremenskog protoka i njegovih ograničenja unutar fatalističkih emocionalnih stanja, pri tome uspješno narušavajući tezu o ljekovitosti vremena. Međutim, čak i u ovom, možda i najuspjelijem segmentu filma, vidljivi su scenaristički, pa i montažerski problemi. Takovi unutrašnji nemiri, posmatrani kroz njegov odnos sa androidima na vozu, često se čini obojeno u isprazno stiliziranje, koje ne doprinosi dovoljno narativnom izgrađivanju oblikovanog karaktera.

2046, prije svega funkcioniše kao film uspjelih fragmenata i jedva održive cjeline. Iako bi se za ovako stanje, prvoloptaški, moglo okriviti postmodernistički nastrojeno, nelinearno montiranje, ono zapravo u ovakvoj pripovjednoj funkciji itekako ima smisla. Ono što ostaje glavni problem tiče se nemogućnosti filmskog jezika da dođe na onu, gotovo magijsku razinu, karakterne isprepletenosti koju su prethodnici imali u svojoj srži. To kaskanja za prethodnicima 2046 ne čine lošim filmom, već ostvarenjem kojem konstantno nešto fali. Gledajući ga u nekom rastavljenom obliku, ovaj film ima zaista uspjelih segmenata, prije svega zahvaljujući sjajnom kadriranju, odmjerenoj kolorizaciji, te raznovrsnim i bogatim muzičkim pratnjama. Kada se to spoji sa idejnom egzistencijalnom zarobljenošću glavnog lika, načinu na koji Vai sagledava četvrtu dimenziju unutar tragičkog emocionalnog sklopa, dobija se neki nagovještaj epohalne sudbine propadanja, koja kao da bježi kroz neuhvatljivu sumaglicu vremenskog paradoksa. Ali sve to nije dovoljno da 2046 ne učini najslabijim ostvarenjem u ovoj trilogiji. Imati intrigantnu početnu ideju i realizovan kraj nije dovoljno kada pokazujete toliko ambicije u međuvremenu, a ona nikako da dođe do zaokružene realizacije.



About the Author

avatar
Amar Smailhodzic